دنياي نوجوانان وجوانان

قسمت سوم

علل اجتماعي بزهكاري

1- عامل اقتصادي 2- عامل پس افتادگي فرهنگي و پيشرفت تكنولوژي
3- شهرنشيني 4- تراكم و افزايش جمعيت
5- حوادث غيرمنتظره از قبيل جنگ و زلزله
6- وسائل ارتباط جمعي
7- ضعف بنيه اخلاقي و اعتقادي

پيش گيري و مقابله با بزهكاريها

براي مواجهه با بزهكاري نوجوانان، بايد ابتدا عوامل ايجادكننده آنها را شناسايي كرد. بزهكاريها، مشكلاتي نيستند كه بيست و چهار ساعته ايجاد شده باشند تا براي آنها راه حلهايي كوتاه، آسان و سريع وجود داشته باشد، لوسين لودت مشاور بهداشت رواني سازمان بهداشت جهاني، مخرج مشترك و درمان نوجوانان بزهكار را عبارت از كسب احساس ايمني مجدد آنان مي داند تا در نتيجه اين احساس ايمني، بتوانند روابط قابل اطمينان و محبت آميزي با ديگران داشته باشند.
انحراف رفتاري و بزهكاري حاصل يك سلسله كنش ها و واكنش هاي طولاني و بغرنج است، نوجوان بزهكار بيش از هر نوجواني با مسائل ناگوار و حادي در هويت و موجوديت خويش روبروست، اضطراب او بيشتر و دشمني و عداوتش قوي تر است رفتار بزهكاري در بسياري از موارد راه حلي است كه نوجوان دراختيار دارد. بزهكاري غالبا به منزله بهترين و مهيج ترين اعتراض عليه وضعيت موجود و آينده غيرقابل قبول و ملال انگيز است. وقتي چنين باشد، راه حل عبارت از كمك به بزهكار در شناخت خويش و استفاده درست از محيط است، در كمك به بزهكاري و براي ايجاد تصوير مثبتي از خويش، بايد آنان را آدمهاي غريبه و جداي از ساير انسان ها ندانند، به استثناي رفتار بزهكارانه كه معمولانوجوان را مطرود مي كند فرد بزهكار، انساني داراي نيازها، احساسات و عواطفي مانند سايرين است. در راه حلها، بايستي بازيابي ارزش شخصي بزهكاران، گنجانده شود.
تحول بلوغ خصوصياتي ازقبيل مخالفت ها، تشخص طلبي ها و خودنمايي ها را دارد، بلوغ دوران برانگيختگي و مزاحمت هاي عاطفي است. دراين زمان نوجوان به محبت، صبر و شكيبايي و تحمل كردن بيش از قبل نياز دارد. والدين بايد شناخت عميقي از تحول بلوغ داشته باشند و هرگونه مخالفت رفتاري نوجوان را حمل بر بزهكاري نكنند؛و رويه تند و خشونت آميزي را درپيش نگيرند. گاهي والدين آنچنان سرگرم شغل و زندگي خود هستند كه نمي دانند فرزندانشان در چه مرحله اي از رشد هستند و از مراقبت صحيح آنان غافلند و آنچه را كه قاعدتا درمقام يك پدر و مادر مي بايد انجام دهند به انجام نمي رسانند.
آشنايي با مراحل رشد و خصوصيات آن، رفتار متناسب والدين را بدنبال خواهد داشت و از رفتار بزهكارانه نوجوانان مي كاهد.

نوجوان و اعتياد

اعتياد عبارت از تعلق يا تمايل غيرطبيعي و مداومي است كه برخي از افراد نسبت به بعضي از موادمخدر پيدا مي كنند. منظور از اعتياد استفاده غيرطبي و مكرر داروست كه به ضرر خود مصرف كننده يا ديگران است.

اعتياد چهار خصوصيت دارد:

1- گرايش به ازدياد مصرف ماده اعتيادآور كه اصطلاحا تحمل دارويي نام دارد كه فرد حالتي سازگارانه نسبت به ماده مخدر پيداكرده و مجبور است بر ميزان ماده مخدر بيفزايد.
2-وابستگي بدني و رواني به اثرات ماده اعتيادآور، وابستگي بدني يك حالت فيزيولوژيك است كه با استعمال مكرر ماده اعتيادآور بوجود مي آيد و باعث ادامه استعمال آن ماده مي شود و قطع آن موجب سندروم محروميت مي گردد.
3- تمايل و احتياج شديد به صورتي كه به هر وسيله اي آن ماده اعتيادآور را به دست مي آورد، احتياج به پول براي تامين موادمخدر فرد معتاد را به ارتكاب اعمال بزهكارانه وامي دارد.
4- ضرر و زيان به مصرف كننده و جامعه، مواد مخدر هم ضرر مادي و رفتاري براي شخص و هم آسيب اقتصادي و اجتماعي براي جامعه دارد.

مواد اعتيادآور را به سه دسته تقسيم كرده اند:

1- تركيبات ترياك، شامل ترياك، هروئين ، مرفين، سوخته و شيره.
2-مواد توهم زا، شامل كوكائين،LSD، حشيش و ماري جوآنا.
3- خواب آورها و مواد ضداضطراب شامل باربيتراتها و الكل.
علت گرايش جوانان به هروئين را مي توان به وضعيت خاص اين دوره كه معمولابا بحران هويت و بلوغ و تحول ارزش ها و مسئله بيكاري و فراغت همراه است نسبت داد.

علل اعتياد

عوامل بوجود آمدن اعتياد بشرح ذيل مي باشد:
1- عوامل دارويي و
فارما كولوژيكي
2- عوامل روانشناختي
3- عوامل خانوادگي
4- عوامل اجتماعي
5- عوامل سياسي
گاهي موادمخدر جهت تسكين درد و بوسيله پزشك تجويز مي گردد و تكرار آن موجب اعتياد فرد مي شود، خصوصيات شخصيتي و روانشناختي شايد علت مهم گرايش افراد به موادمخدر باشد، اضطراب، احساس تنهايي، گرايش به افسردگي، فقر در روابط عاطفي موجب مي شوند كه فرد به اعتياد روي آورد، روابط خانوادگي و الگوهاي رفتاري در خانواده نقش مهمي را درجلب افراد به موادمخدر ايفا مي كند.
اعتياد نوعي بيماري اجتماعي است، در دوران كنوني كه شرايط مناسب اجتماعي براي يك زندگي انساني و توام با محبت فراهم نيست و دراين عصر كه انسان ها از يكديگر دور شده اند، عواطف انساني تقليل يافته و ناامني، تشويش، ميل به انتقامجويي و اضطراب زياد شده است. دراين اوضاع و احوال، انسان هاي مضطرب و پراز تضاد و كشمكش و محروميت براي تسكين ناراحتي هاي خود به مواد مخدر پناه مي برند.
عامل سياسي را در توسعه اعتياد نبايد ناديده گرفت، استعمارگران از موادمخدر براي توسعه نفوذ خود استفاده برده و مي برند.

روش هاي مبارزه با اعتياد

برنامه مبارزه با اعتياد نبايد محدود به بازتواني معتادان باشد، بازتواني معتادان جزيي از برنامه مبارزه با اعتياد است، مبارزه اي همه جانبه در زمينه شخصيتي، اجتماعي و فرهنگي لازم است تا اعتياد را ريشه كن نمايد، تا زماني كه زمينه اجتماعي اعتياد از بين نرود و افراد از نظر شخصيتي به استقلال فردي و بازيابي ارزش خويش و استقلال اقتصادي دست نيابند، اعتياد از بين نمي رود.
سرلوحه برنامه مبارزه با اعتياد بايد پيشگيري و جلوگيري از به دام افتادن افراد به موادمخدر باشد، مبارزه با اعتياد در صورتي با موفقيت همراه مي گردد كه اولابر پيشگيري تاكيد نمايد و ثانياً زمينه اقتصادي، اجتماعي و سياسي اعتياد را از بين ببرد و ثالثاً روابط خانوادگي تصحيح شود و رابعاً به بازتواني معتادان بپردازد.
براي پيشگيري از اعتياد بايد به تنوير افكار عمومي پرداخت و خطرات موادمخدر را خاطرنشان نمود از توزيع و پخش موادمخدر جلوگيري كرد و به تامين شغل و درآمد براي جوانان اقدام نمود و زمينه مناسبي را براي سلامت رواني آنان ايجاد نمود. آينده زندگي را براي آنان قابل پيش بيني كرد و روابط آنان را با جامعه و خانواده تصحيح نمود.
مبارزه با اعتياد بايد يك وظيفه سياسي، اجتماعي، ملي و مذهبي قلمداد گردد.
همانطور كه قبلابيان گرديد، اعتياد يك بيماري مسري است كه بايد بوسيله يك بسيج عمومي از پخش و توزيع آن جلوگيري كرد همراه با مبارزه همه جانبه و عمومي. اعتياد يك بلاي اجتماعي است و اگر ماده مخدر به فرد نرسد يا فرهنگ اعتياد بوسيله دوستان و معتادان به فرد منتقل نشود او به دام اعتياد نمي افتد. ضمناً از خلامعنوي و احساس پوچي و بي معنايي نيز نبايد غافل بود، اگر جامعه هدف روشني را تعقيب نكند و افراد را به سمت ايده آل انساني و كمال پيش نبرد آنان احساس تهي بودن مي كنند و به عالم خيال و وهم و موادمخدر پناه مي برند.
وظيفه جامعه است كه پيش بيني همه جوانب را بكند و از مسئوليت خطير خود غافل نماند و بداند چه چيزي به جوانان مي دهد و چه چيزي از آنان انتظار دارد.
بدون برنامه ريزي صحيح انتظار پيشرفت و كمال مطلوب از جوانان نمي رود.
خانواده مهمترين مرجع و پناهگاه براي جوانان است، والدين بايد به نوجوانان خود كمك كنند تا احساسات خود را كنترل كنند و آنان را بسوي فعاليت هاي سازنده سوق دهند و آنان بايد رفتار طغيانگرانه نوجوان خود را يكي از نشانه هاي رشد تلقي كنند و عليرغم اين رفتار آنان را دوست بدارند و بدانند كه نوجوان درصدد است راه مستقلي براي خود پيدا كند، والدين نبايد الگوي رفتاري خويش را بر نوجوان خود تحميل كنند، بلكه او را به تناسب استعدادهايش آزاد گذارند و هدايت نمايند تا رشد كند. والدين نبايد ارزش نوجوان را پائين آورند، آنان بايد مشكلات نوجوان خود را درك كنند و به او كمك نمايند تا بتواند بر مشكلات خود فائق آيد و راه حلي براي آنها بيابد. در چنين وضعيتي نوجوان بسوي اين و آن كشانده نمي شود و احياناً به دام اعتياد نمي افتد.مبارزه با اعتياد در صورتي كامل مي شود كه معتادان تحت برنامه ترك اعتياد و بازتواني قرار گيرند.

مراحل بازتواني و نوتواني معتادان بشرح زير است:

مرحله اول: تشخيص و بازگيري معتاد از مواد مخدر.
مرحله دوم: توانبخشي كوتاه مدت از طريق خدمات روانپزشكي
مرحله سوم: توانبخشي بلندمدت كه شامل موارد زير است:
1- آموزش حرفه اي تا بتوانند وارد بازار كار شوند و ارزش شخصي خود را بازيابند.
2- روان درماني تا بتوانند ارزش خويش را پيدا كرده و شخصيت خويش را تجديد سازمان دهند و معنايي براي زندگي خود بيابند.
3- مشاوره خانوادگي، تشكيل مشاوره خانوادگي به تسهيل ارتباطات و تصحيح روابط خانوادگي كمك فراوان مي كند.
4- پيگيري اجتماعي و كاريابي، فرد پس از بازتواني زيرنظر و نظارت دايره مددكاري اجتماعي قرار مي گيرد، مددكاران ضمن كاريابي براي افراد بيكار با خانواده ها در تماس مستقيم هستند، مددكاري اجتماعي تشكيلاتي است كه افراد خود را به آن وابسته مي دانند و كمك روانشناختي، اجتماعي، انساني و اقتصادي درا ختيار آنان قرار مي دهد.

منابع: روان شناسي نوجوانان و جوانان تاليف: دكتر سيداحمد احمدي
روان شناسي نوجوانان تاليف: دكتر اسماعيل بيابانگرد
دنياي نوجوان تاليف: دكتر محمدرضا شرفي

یکشنبه 31 خرداد 1388 - 8:03:38 PM